De positie van samenlevenden in het familie- en erfrecht

Algemene informatie

Volgens het CBS waren er op 1 januari 2024 1,12 miljoen ongehuwde samenwoners. Daarvan had ruim de helft geen samenlevingsovereenkomst. In de terminologie van de Hoge Raad worden die laatsten de informeel samenlevenden genoemd en de anderen de formeel samenlevenden. De problemen ontstaan als de partners uit elkaar gaan of indien de samenleving wordt beëindigd door overlijden zonder een beschermingstestament, maar met voorkinderen.

In deze cursus komen aan de orde alle relevante vermogensrechtelijke aspecten voor samenlevenden die uit elkaar gaan of wanneer de relatie door overlijden eindigt. Er wordt nader ingegaan op het algemene vermogensrecht dat van toepassing is op de rechtsverhouding tussen de samenlevenden, de eigen woning, de schulden, vergoedingsvorderingen over en weer, de erfrechtelijke aspecten en de verdeling van de gemeenschappelijke goederen. Aan de orde komen zowel de samenlevers met als zonder samenlevingscontract. Een goede notariële samenlevingsovereenkomst en een testament kunnen veel problemen voorkomen.

In deze cursus komende veel aspecten van de rechtspositie van samenlevenden aan de orde. Bespreking van de richtinggevende arresten van de Hoge Raad vormen een belangrijk onderdeel van de cursus. Steeds wordt onderscheiden tussen de rechtsgevolgen voor informeel en voor formeel samenlevenden. Wat kan in een samenlevingsovereenkomst worden geregeld?  Zo komen de navolgende onderwerpen ter sprake:

• Wel of geen samenlevingsovereenkomst (rechtsgevolgen)
• Gezamenlijke verkrijging van goederen (zoals een woning)
• Gezamenlijke schulden aangaan (zoals een hypothecaire geldlening)
• Verkrijging van erfenis en/of gift (uitsluitingsclausule)
• Vergoedingsrechten over en weer, verjaring, beleggingsleer (?)
• Bescherming van de langstlevende partner door middel van een testament
• Verdeling van de gemeenschappelijke goederen, vrije of eenvoudige gemeenschap

Docent:

Prof. mr. A.H.N. (Fons) Stollenwerck , thans counsel bij SmeetsGijbels Advocaten, emeritus hoogleraar VU Amsterdam, oud-raadsheer Gerechtshof Den Haag en oud-notaris.